Afgelopen weekend, zaterdag 10 december om precies te zijn, presenteerde architect en innovator Thomas Rau zijn nieuwe boek getiteld ‘Material Matters’. Een dag later, op zondag 11 december, zat hij ter promotie van ditzelfde boek bij WNL op zondag. Bij de eerst blikken een onderwerp om snel verder te zappen, maar toch wekte hij mijn interesse. En hoe langer ik bleef kijken, hoe meer paralellen ik met de ICT-wereld zag.
In het begin van de twintigste eeuw bleven gloeilampen gemiddeld 2500 uur branden, met als uitzondering op de regel een gloeilamp in een brandweerkazerne in Livermore (VS) die al 105 jaar achtereen brandt. Vandaag de dag is de gemiddelde brandduur van een lamp nog maar 1000 uur. Er wordt gezegd dat er rond 1924 een geheim kartel werd gevormd, met als doel om de levensduur van een gloeilamp terug te brengen naar 1000 uur. Immers, als alle lampen 105 jaar zouden branden, zouden er maar weinig nieuw lampen verkocht worden. De conclusie van Rau: “bedrijven maken producten die moedwillig stuk gaan. Nieuw is eigenlijk nog net niet stuk.” In de ICT herkennen we dit fenomeen ook, kijk bijvoorbeeld naar de geruchtenstroom rondom Apple en batterijduur van de iPhones na iOS-updates.
Mijn interesse wordt nog groter wanneer Rau begint te vertellen over een architectuurklus bij een grote luchthaven, waarbij hij zich onder andere bezig heeft gehouden met de verlichting. Voor deze verlichting gaat hij in gesprek met een grote lampenfabrikant, waarbij hij zegt: “ik wil licht van jullie kopen”. De lampenfabrikant gaat erover nadenken, en komt met de volgende oplossing: als de verlichting 15 jaar mee moet gaan, en de gemiddelde lamp gaat 6 jaar mee, dan moet je 2,5 lamp per armatuur kopen. Met name die halve lamp is minder handig, dus de lampenfabrikant wordt met huiswerk teruggestuurd. Uiteindelijk komen ze terug met een lamp die wel 15 jaar mee gaat. Met andere woorden, wanneer de consequenties van het product niet meer bij de klant maar bij de leverancier liggen, wordt er ineens anders (wellicht zelfs beter) over nagedacht.
Maar Rau maakt het nog mooier: “Ik heb laatst gehoord dat je stroom nodig hebt om licht te maken. Voor mijn part maak je een lamp die op witte wijn of rode wijn loopt, maar stel dat je stroom nodig hebt om licht te leveren, de rekening is voor jou en niet voor mij.” De leverancier moet zijn gehele verdienmodel en prijsmodel omgooien, maar komt uit eindelijk met een oplossing. In feite koopt Rau hiermee voor de luchthaven licht ‘as-a-service’, een begrip dat we in de ICT maar al te goed kennen.
Een tweede, ook weer mooi aansluitend voorbeeld komt uit de verbouwing van het hoofdkantoor van een nutsbedrijf. Door hergebruik van bestaande panden is Rau op zoek naar een leverancier voor een stalen dakconstructie. De opdracht voor de levering van de stalen dakconstructie wordt vervolgens Europees aanbesteed (ook dit kennen we maar al te goed in de ICT). Hier geldt echter dezelfde contradictie, staalproducenten willen juist graag zoveel mogelijk staal verkopen, terwijl het nutsbedrijf liever weinig staal koopt en de kosten laag houdt. Uiteindelijk wordt de oplossing gevonden bij een producent van achtbanen voor kermissen, want die snappen dat minder staal beter is!
Hoewel de bovenstaande verhalen mooie, op zichzelf staande anekdotes lijken, vallen er wel degelijk lessen uit te trekken die we in de ICT kunnen gebruiken:
- Leveranciers hebben producteigenschappen, verkoopstrategie en prijsmodellen op elkaar afgestemd; deze hoeven niet altijd overeen te komen met de belangen van afnemers;
- Door de consequenties van bovenstaande mismatch niet het probleem van de afnemer te laten zijn, maar van de leverancier, wordt er anders (en vaak zelfs beter) over nagedacht;
- Verdienmodellen van leveranciers kunnen soms tegengesteld zijn aan de doelstellingen van een klant; enige vorm van creativiteit bij het vormgeven van de inkoopopdracht is dus noodzakelijk, en komt waarschijnlijk de uiteindelijke samenwerking ten goede!
Wilt u weten welke mogelijkheden er in de ICT zijn om de consequenties van oplossingen bij de leverancier neer te leggen? Of hoe deze op een goede manier te contracteren zijn? Of bent u benieuwd naar hoe creativiteit toegevoegd kan worden aan een naar zijn aard rechtlijnige Europese Aanbesteding? Wij zijn graag bereid om mee te denken, een afspraak voor een kop koffie met Durk Boersma is snel gemaakt!
